اهمیت کسب اجازه شوهر برای خروج از منزل | بهترین زنان کدامند؟

خروج از منزل و اجازه‌ی شوهر

در کتاب‌های فقهی و رساله‌های علمیه چنین آمده است که زن برای خارج شدن از منزل باید از شوهرش اجازه بگیرد و در صورت اجازه ندادن اگر بیرون رود کار حرامی مرتکب می‌شود. بیش‌تر فقها بدین مسئله فتوا می‌دهند و حتی خروج بدون اذن را موجب نشوز زن دانسته‌اند. مستند این حکم، احادیثی است که در این باره وارد شده است، از باب نمونه:
پیامبر اسلام(ص) زن را نهی کرد که بدون اجازه شوهر از منزل خارج شود، و فرمود:
هر زنی که بدون اجازه‌ی شوهر از منزل خارج شود، همه فرشتگان آسمان و همه چیزهایی که بر آن‌ها عبور می‌کند او را لعن می‌کنند تا وقتی که به منزلش بازگردد.[1]
مردها بر اساس این نمونه احادیث و با استناد به فتوای فقها، اجازه گرفتن همسر به‌ هنگام خروج از منزل را حق مشروع خود می‌دانند و تخلف از آن را تجاوز به حقوق خویش محسوب می‌دارند. ظاهراً اصل این حکم، به طور اجمال قابل انکار نباشد، ولی برخی مردها از این توصیه‌ی شرعی و اخلاقی سوء استفاده کرده و به خود اجازه می‌دهند که همسر خود را در خانه زندانی کنند و از حق آزادی محروم سازند. گاهی کار به جایی می‌رسد که به همسرش اجازه نمی‌دهد که به دیدار پدر، مادر، برادر و خواهرش برود، و یا در مجالس دینی و علمی شرکت کند و در صورت تخلف همسر، او را مورد اذیت و آزار قرار می‌دهد و حتی گاهی اوقات او را کتک می‌زند!
البته مردها باید بدین نکته توجه داشته باشند که گرچه بر طبق احادیث مذکور می‌توانند همسر خود را در خروج از منزل نهی کنند، اما این یک حکم، مطلق و عام نیست که در همه حال قابل اجرا باشد. این رفتار در صورتی جایز است که ظلم به همسر نباشد و حال که این قبیل محدودیت‌ها از مصادیق ظلم به شمار می‌آید و ظلم هم حرام است، به‌ویژه ظلم کردن به یک خانم بی‌پناه.
پیامبر اسلام(ص) در این باره فرمود:
هر مردی که همسرش را اذیت کند نماز و سایر عبادات و کارهای نیک او مورد قبول واقع نمی‌شود مگر این که رضایت او را جلب کند، گرچه همیشه روزه‌دار و به نماز مشغول باشد، و بندگانی را آزاد و اموالش را در راه خدا انفاق کند، نخستین کسی خواهد بود که وارد دوزخ می‌شود.[2]
آیا این ظلم نیست که بدون عذر شرعی، زن را در خانه محبوس سازید و آزادی را از او سلب نمایید؟
به علاوه، چنان که زن وظیفه دارد در خروج از منزل از شوهر خود اجازه بگیرد، مرد نیز شرعاً وظیفه دارد نسبت به همسرش رفتار نیک و معاشرت به معروف داشته باشد.
قرآن می‌گوید:
با همسرانتان رفتار نیک و معاشرت به معروف داشته باشید.[3]
در احادیث نیز به همین رفتار توصیه شده است. بنابراین مرد حق ندارد به منظور قدرت نمایی و به دل‌خواه خود همسرش را از بیرون رفتن از منزل نهی کند، بلکه زمانی می‌تواند از این حق استفاده کند که نسبت به همسرش بی‌اعتماد باشد و خروج او را موجب مفاسد اخلاقی و اجتماعی یا اختلال در زندگی و پرورش فرزندان یا تضییع حق واجب خود بداند.
در واقع تشریع این حکم بدین منظور بوده که مرد بتواند به وظیفه‌ی سنگین سرپرستی خانواده و مراقبت و صیانت از زن و فرزند عمل کند.
بنابراین، اگر مرد نسبت به همسر خود اعتماد دارد، نباید آزادی را از او بگیرد و بدون عذر شرعی و عرفی او را از خروج از منزل نهی کند. به‌ویژه دیدار با پدر و مادر و خویشان نزدیک و یا شرکت در جلسات دینی و علمی و انجام وظایف اجتماعی.
آقای محترم! همسر تو یک انسان است و مانند همه‌ی انسان‌ها طالب آزادی است. چرا بدون دلیلِ شرعی او را از حق مشروعش، محروم می‌کنی و آزار می‌دهی؟ چرا صفا و صمیمیت خانواده را برهم می‌زنی و همسرت را نسبت به زندگی دل سرد می‌سازی؟
آیا این سخت‌گیری‌ها، ظلم به همسر نیست؟ آیا از خدا نمی‌ترسی؟ خوب است مرد نسبت به خانواده‌اش رفتاری متعادل داشته باشد، نه آزادی مطلق بدهد به گونه‌ای که کنترل از دستش خارج بشود و هر جا که آن‌ها خواستند بروند حتی در مجالسی که مفاسد اخلاقی به همراه دارد، و نه برای‌شان محدودیت‌های غیر شرعی و عرفی فراهم سازد.

آرایش برای شوهر

کوشش بیش‌تر خانم‌ها بر این است که، وقتی می‌خواهند به گردش بروند، یا در مجلس جشن، شب نشینی و مهمانی شرکت کنند، آرایش می‌کنند، بهترین لباس‌ها را می‌پوشند و به بهترین وجهی که برای‌شان مقدور است از منزل خارج می‌شوند، ولی به‌محض بازگشتن لباس‌های خوب و زیبا را از تن خارج ساخته لباس‌های معمولی و مندرس را می‌پوشند، در داخل خانه مقیّد به پاکیزگی و نظافت نیستند، آرایش و زینت نمی‌کنند، با موهای ژولیده و لباس‌های به اصطلاح، خانه‌داری در منزل می‌گردند، لباس‌های لکه‌دار و جوراب‌های پاره در خانه می‌پوشند، در حالی که باید بر عکس باشد. زن باید در خانه برای شوهرش آرایش و دل‌بری کند، باید برای شوهرش که شریک زندگی و یار و مونس دایمی و پدر فرزندانش است، زینت و دل‌ربایی کند، باید دلش را به دست آورد تا دل‌بران کوچه و خیابان نتوانند در دلش جا باز کنند، دیگران چه ‌ارزشی دارند که برای‌شان آرایش و زینت کند؟! حیف نیست زن آرایش و زیبایی خویش را در مقابل چشم‌چرانی بیگانگان قرار دهد و برای جوانان و بانوان اشکالاتی به‌وجود آورد؟
پیغمبر اسلام‌(ص) می‌فرماید:
هر زنی که خودش را خوش‌بو کند و از منزل خارج شود، تا به خانه برنگردد از رحمت خدا دور خواهد بود.[4]
و در حدیثی دیگر می‌فرماید:
بهترین زنان شما زنی است که مطیع شوهر باشد. برای او آرایش کند، ولی زینتش را برای بیگانگان ظاهر نسازد و بدترین زنان شما زنی است که در غیاب شوهر زینت کند.[5]
خانم گرامی! به دست آوردن دل شوهر، آن هم برای همیشه، کار ساده‌ای نیست. پیش خود نگو: او که مرا دوست دارد، پس چه نیازی است که به سر و وضعم برسم و برایش دل‌ربایی کنم؟ بلکه باید عشق او را همواره تقویت نمایی.
یقین بدان که شوهرت دوست می‌دارد که تو همیشه تمیز، مرتب و زیبا باشی. اگر بر طبق خواسته‌های باطنی او رفتار نکنی و در منزل به خودت نرسی، ممکن است در خارجِ منزل، چشمش به زنان تمیز و آرایش کرده بیفتد و از تو دل‌سرد شده و از راه منحرف شود. وقتی خانم‌های تمیز و مرتب را دید و آن‌ها را با سر و وضع کثیف و نامرتبِ تو مقایسه کرد، خیال می‌کند فرشتگانی هستند که از آسمان نازل شده‌اند! تو هم در خانه برایش آرایش کن و لباس خوب بپوش و دل‌بری و طنّازی کن تا بفهمد که تو از آن‌ها کم‌تر نیستی، بلکه بهتر و زیباتر هستی، در آن صورت می‌توانی به دوام عشق او امیدوار باشی و برای همیشه دلش را مسخّر گردانی.
به نامه‌ی یک شوهر توجه فرمایید:
خانم بنده در خانه با خدمتکارمان قابل تشخیص نیست. به خدا برخی وقت‌ها باخود می‌گویم: ای کاش خانمم، یکی از این لباس‌های قشنگ و زیبایی را که برای محیط کار و مهمانی‌اش دوخته، در خانه می‌پوشید و از این بلوزهای کهنه و دامن‌های گشاد دست برمی‌داشت. چند بار به او گفتم: عزیزم! لااقل روزهای جمعه و تعطیل یک دست از آن لباس‌های قشنگ را بپوش. با ترش‌رویی گفت: من در مقابل تو یا بچه‌ام مقید نیستم؛ اما اگر یک روز سر و وضعم نامرتب باشد، جلو همکارهایم خجالت می‌کشم.[6]
خانم‌های محترم! شاید بگویید: زیبا گشتن در منزل با شغل خانه‌داری و آشپزی سازگاری ندارد؛ ولی اگر ارزش این عمل را بدانید، هر آینه برای حل این مشکل اقدام ‌می‌کنید. چه اشکال دارد که برای انجام کارهای خانه لباس مخصوصی داشته ‌باشید و در موقع کار از آن استفاده کنید، ولی وقتی از کار فارغ شدید آن لباس‌ها را از تن خارج سازید و با آراستن خود، منتظر آمدن شوهر باشید؟
حضرت امام باقر(ع) فرمود:
بر زن لازم است خودش را خوش‌بو کند، بهترین لباس‌هایش را بپوشد، به بهترین وجه زینت کند و با چنین وضعی صبح و شب با شوهرش ملاقات کند.[7]
امام صادق(ع) فرمود:
زن نباید آرایش و زینت را ترک کند گرچه به یک گلوبند باشد، نباید دستش را بدون خضاب بگذارد گرچه به کمی از حنا باشد، حتی زن‌های پیر هم نباید زینت و آرایش را ترک نمایند.[8]

خودآزمایی

1- به چه سبب، مردان اجازه گرفتن همسر به‌ هنگام خروج از منزل را حق مشروع خود می‌دانند؟
2-  مردها با توجه به کدام شرایط، می‌توانند همسر خود را در خروج از منزل نهی کنند؟
3- بهترین زنان شما کدام زنان هستند؟

پی نوشت ها

[1]. وسائل الشيعه، ج ۲۰، ص ۲۱۱.
[2]. همان، ص ۱۶۳.
[3]. نساء(4) آيه‌ی ۱۹.
[4]. بحارالأنوار، ج 103، ص ۲۴۷.
[5]. همان، ص ۲۳۵.
[6]. روزنامه‌ی اطلاعات، 3 اسفند 1351.
[7]. بحارالأنوار، ج 103، ص 228.
[8]. شافى، ج 2، ص 138.

دفتر نشر فرهنگ و معارف اسلامی مسجد هدایت
آیت الله ابراهیم امینی